مردمی که همچنان همراهند

وجه مشترک پیدایش همه انقلاب‌ها، کم و بیش یکسان است؛ همگی ریشه طبقاتی و اجتماعی دارند، هنگامی که ظلم و فساد و بی کفایتی نظام حاکم تحمل ناپذیر شد، توده‌ها و اقشار مختلف به حرکت در می‌آیند، طغیان می‌کنند، نمایندگان سنتی خود را کنار می‌زنند و موانعی را که بر سر راهشان قرار دارد، درهم می‌کوبند تا رژیم حاکم را بر اندازند و به جای آن نظام جدیدی که امیال و خواست‌های آنها را تامین کند، بر پا سازند.

کمتر انقلابی است که صرفا ملی یا میهنی باشد. صرف وجود محرومیت‌های اقتصادی در جامعه، برای برانگیختن شورش و انقلاب، بسنده نیست. هیچ انقلابی موفق نمی‌شود مگر آنکه بر نیروهای مسلح تسلط پیدا کند، یا توان روحی و کارایی آن نیروها را تضعیف کند و یا اینکه، آن نیروها، به انقلابیون بپیوندند.

بیزاری از اشرافیت، ناسازگاری‌های اجتماعی و اقتصادی و شدت محرومیت‌های تحمل ناپذیر، میان آنچه مردم می‌خواهند و آنچه به دست می‌آورند از جمله علل و عواملی بشمار می روند که روند پیشبرد یک انقلاب را سرعت می‌بخشند.

انقلاب، بالفعل یک رویداد غیر مترقبه است. در یک انقلاب اصیل، همه قشرهای جامعه شرکت دارند، هدف‌های انقلاب، در برگیرنده خواست‌های اکثریت جامعه است، در آغاز، توده‌ها با یک برنامه مدون و از پیش تهیه شده، برای ساختار نظام و جامعه جدید، به عرصه انقلاب نمی‌روند. انگیزه توده‌ها، در آغاز، براندازی نظامی است که دیگر قادر به تحمل آن نیستند. رهبران و پیشتازان انقلاب، برنامه بازسازی جامعه را، در نظام آینده تهیه می‌کنند و پس از تایید مردم آن را به اجرا می‌گذارند.

انقلاب سال 1357 با قیام قشرهای وسیع مردم ایران شروع شد و به رهبری امام روح الله عزیز به پیروزی رسید. در همه پرسی فروردین 1358 رژیم جمهوری اسلامی، جایگزین نظام سلطنتی شد و .قانون اساسی جدید در مجلس «خبرگان » که بیش از 90 درصد اعضای آن را روحانیون و فقها تشکیل می‌دادند، به تصویب رسید. سپس در همه پرسی روزهای 11 و 12 آذرماه همان سال، قانون اساسی و نیز مقام مرجعیت و رهبری آیت الله خمینی، با اکثریت قاطع مردم تصویب و پذیرفته شد.

اگر بخواهیم عوامل شکل‌گیری انقلاب اسلامی را بیان کنیم باید چند ابرچالش میان مردم ایران و رژیم پهلوی را مورد بررسی قرار دهیم که البته در کنار و حاشیه آنها، چالش‌های متعدد دیگری نیز وجود داشت. اولین و مهم‌ترین ابرچالش، ضدیت رژیم پهلوی با اسلام بود که در این چارچوب مجموعه‌ای از اقدامات در دوران حاکمیت پهلوی بر ایران با هدایت و حمایت قدرت‌های بیگانه به اجرا درآمدند.

البته در این زمینه، دوران سیاه پهلوی را باید به دو دوره تقسیم کرد. در دوره اول که همان دوران پادشاهی رضاشاه باشد، اقدامات ضداسلامی با خشونت و به صورت کاملا آشکاری صورت می‌گرفت مانند ماجرای کشف حجاب که معروف و مشهور است و یا محدودیت‌های بسیار زیاد برای حوزه‌های علمیه و انجام مراسم مذهبی و فعالیت روحانیون و غیره که چهره ضداسلامی این رژیم را در آن دوران کاملا آشکار و عیان می‌ساخت.

اما بعد از سال 1320 که رضاخان از ایران فرار کرد و محمدرضا به پادشاهی رسید با توجه به اوضاع و احوال جدید، چه بسا که دیگر امکان ادامه آن سیاست‌های خشونت‌آمیز و آشکار علیه اسلام و جامعه اسلامی وجود نداشت و  فضا و شرایط جدیدی شکل گرفت که اگرچه بظاهر با گذشته متفاوت بود اما ذات و جوهره اسلام‌ستیزی رژیم پهلوی همچنان بر همان منوال ادامه داشت بدین خاطر که سیاستگذاران اصلی و حاکمان واقعی بر ایران یعنی قدرت‌های بزرگ غربی، همچنان همان قبلی‌ها بودند.

بنابراین در این دوران مسائلی مانند «کشف حجاب اجباری» منتفی شد و به نوعی آزادی حجاب در کشور بر قرار شد و یا محدودیت‌های شدید در مورد برگزاری مراسم مذهبی ملغی گردید و روحانیون و حوزه‌های علمیه هم از آزادی عمل بیشتری برخوردار گشتند.

حتی در مراحل بعدی، خود شاه و بعدها فرح دیبا همسر او اقدام به تظاهر مذهبی می‌کردند و بعضا به اماکن زیارتی از قبیل حرم امام رضا (ع) هم می‌رفتند. یا در بعضی از مراسمات مذهبی مانند عاشورا در برخی مساجد و مجالس خاص شرکت می‌کردند.

این‌ها البته ظاهر قضیه بود اما در باطن، سیاست‌های ضد اسلامی منطبق بر خواست آمریکا و انگلیس در ایران همچنان در جریان بود. طبعاً مردم هم این قضیه را خوب  متوجه شده بودند.

مردم می‌دیدند که در ظاهر مسائلی مانند کشف حجاب در کار نیست اما سیاست اسلام‌ستیزی با شدت از طرف رژیم در حال اجرا بود. بنابراین با گذشت زمان،‌ هرچه بر عمق و وسعت اینگونه سیاست‌ها و اقدامات اسلام‌زدا افروده می‌شد، تضادهای مردم با رژیم پهلوی هم بیشتر و عمیق‌تر و آشکارتر می‌شد.

دلیل این تضادها هم این بود که، مردم ما ذاتا و عمیقا یک ملت پای‌بند به اسلام و مذهب تشیع بودند و استمرار چنین وضعیتی برایشان قابل پذیرش و تحمل نبود. همین بود که جوشیدند و خروشیدند و با امامشان همراه شدند.

منبع: عصر اصفهان

برچسب ها: انقلاب اسلامی , ایران