گلگشت نمایش رویارویی میراث فرهنگی با تخریب

نمایش گلگشت به کارگردانی و نویسندگی محمدرضا رهبری با استفاده از سبک تئاتر موزه و تلفیق آن با لهجه شیرین و طنز گونه اصفهانی، سعی در بیان اهمیت میراث فرهنگی و نگاهداری آنها از هرگونه تخریب است.

در زمینه شناخت هر چه بیشتر این نمایش عصر اصفهان با کارگردان آن مصاحبه ای انجام داده است که در ادامه می خوانید:

• موضوع نمایشنامه گلگشت چیست؟

نمایشنامه گلگشت تنها یک اجرا نیست و مجموعه ای از نمایشنامه هاست که به موضوع اصفهان پرداخته است و حداقل چهار نوبت تا به حال اجرا شده است مانند گلگشتی که در بیگلر بیگی پل خواجو یا در موزه هنرهای معاصر یا در حمام علی قلی در سال 98 به نمایش درآمده است .

• چرا اسم گلگشت برای این نمایش انتخاب شد؟

چون اصفهان گلستانی است که باید در آن گشت، گاهی در بین مردم بود و خاطرات آنها را روایت کرد و گاهی میراث فرهنگی و بناهای باقی مانده را گشت و از این گلستان ماندگار بهره برد.

• چرا این تئاتر به موضوع میراث فرهنگی پرداخت ؟وقتی که من مثل بقیه آدم ها به چرایی شرایط موجود فکر می کنم ؛ الان چه شرایطی داریم؛ وضعیت و جایگاه ما از نظر علمی در سطح جهانی چیست؟ و مقایسه می کنم با گذشته و حتی کشورهای دیگر، متوجه می شوم که باید حرکت های جدی تری برای رشد و پیشرفت این مملکت انجام دهیم.

  آیا برای رشد و پیشرفت باید یکسره به تقلید بپردازیم یا به داشته های خودمان بیندیشیم و از آنها استفاده کنیم؟ البته برای من بر اساس چیزی که از بزرگان یاد گرفتم، اینطور بوده که از داشته های خود بهره ببریم و بر اساس میراثی که به ما رسیده نیاز امروزمان را برآورده کنیم .

  • نظر شما در مورد میراث فرهنگی چیست؟

  در بحث میراث فرهنگی سه نکته جدی وجود دارد: اول اینکه میراث فرهنگی وجه تمایز و شناخت ما از بسیاری از کشورهای جهان است چرا که بسیار ارزشمند و با درون مایه های علمی و فرهنگی نهفته، است و به راحتی می توان از آن بهره برداری کرد.

  دوم اینکه ما در شرایط اقتصادی ای هسیتم که شاید نتوانیم نفت را آنطور که شاید و باید بفروشیم و از آن تولید ثروت کنیم اما در نقطه مقابل حتی از آن آثار میراثیِ کوچکی که در روستاها وجود دارد می توانیم تولید ثروت کنیم.

  سوم اینکه ما برای اینکه بتوانیم نیازها و پرسش های امروزمان را پاسخ دهیم و بفهمیم که آینده باید چطور رفتار کنیم ؟ مستلزم این است که گذشته و میراث آن را به خوبی شناخته و از آن بهره ببریم و بر اساس آن نقشه راه طراحی کنیم.

  در همین زمینه است که ما باید به میراث و سنت گذشته خود نگاه جدیدتر، متفاوت و مدرن داشته باشیم . بنابراین صرف نگهداری مطرح نیست بلکه علاوه بر نگهداری، فهم و تحلیل آن از اهمیت زیادی برخوردار است؛ حتی بر اساس درون مایه های آن، ما می توانیم معماری جدیدی را طراحی یا فرهنگ جدیدی را تولید کنیم . نمایش گلگشت تلاش می کند که به ذخیره های خودمان در این وادی فکر کند و از آن بهره ببرد.

  • ساخت این نمایش چقدر طول کشید و چه ویژگی هایی داشت؟تولید نمایش گلگشت حدود 4 ماه طول کشید و در آن چند معیار مطرح بود: یکی اینکه نقش آفرینان این نمایش بتوانند لهجه اصفهانی را درست و اصولی صحبت کنند و حتی طنز آن آمیخته باشد با طنز اصیل اصفهانی که از ذکاوت خاص اصفهانی نشات گرفته، دوم اینکه گلشگشت بتواند الگویی باشد برای کارهای دیگر یا حتی محک برای کمدی هایی که متاسفانه به سمت سخیف شدن متمایل شدند، حال آنکه می تواند یک کمدی شریف محسوب شود و رعایت ادب و احترام را بکند در عین حال که لحظه های شادی آفرینی داشته باشد چرا که راوی آن چیزی است که به قدر کافی تلخ و سخت هست.

    به هر روی تلاش این تئاتر بر این بوده که به مسوولیت اصفهانی بودن مان خوب عمل کنیم . هم داشته هایمان را توجه کنیم و هم در موقع ارائه، سخیف و زشت و بد ارائه نکنیم .

    • بازیگران و عوامل این تئاتر چقدر در موفقیت آن نقش داشتند؟

    تیمی که دور هم گرد آمد کسانی هستند که در انواع مسوولیت های تئاتر سابقه دارند، علیرضا بدری که از پیشکسوتان چهار، پنج دهه اخیر تئاتر است. احمد خوانساری که از اواخر دهه چهل کار تئاتر و کارگردانی آن را شروع کرد. بیژن نمکی با سابقه حضور بیش از سه دهه در کار هنری و همچنین خانم سوده امیرخانی در نقش کارگر حمام که با وجود داشتن دکترای روان شناسی بازیگر توانمندی است . مصطفی بیگدلی با بیش از سه دهه فعالیت هنری؛ جوان ترین عضو گروه ستار ایران پور که تحصیل کرده رشته بازیگری است. خانم فرشته شاه بندری با دو دهه سابقه در تئاتر کودک و هم تئاتر بزرگسال، محمد نادری از موسیقیدانان تخصصی تئاتر و صاحب جوایز متعددی در سطح جشنواره تئاتری و همچنین عرفان نریمانی جوان خوش آتیه، هم نواز این مجموعه با چندین جایزه ملی در این عرصه .

    پوستر نمایش توسط محمدعلی خوشکام اجرا شد که در این پوستر به جای درجه های نظامی ظل السلطان در سرشانه هایش بیل مکانیکی به تصویر کشیده شده و در حال تخریب کاشی های هفت رنگ اصفهان است.

    • آیا در نمایش گلگشت از نمادها نیز استفاده شده است؟ کدام شخصیت های عینی جامعه را به تصویر کشیده است؟

    بله . هرچند این نمایش تلاش می کند وضعیت دو بنای تاریخی ساخته شده به دست دو برادر را روایت کند که علاوه بر بیان تاریخی، بخشی از فرهنگ مردم یکصد سال پیش را باز نمایی کند اما در ادامه از مردمی می گوید که در میان خواب و بیداری هستند. مردمی که در ابتدای نمایش خودشان را در مقابل تخریبی که صورت گرفته و بحث میراث فرهنگی مسوول نمی بینند؛ ولی پایان نمایش از خواب بودن و تردیدشان خبر می دهند حتی دیگر شخصیت های نمایش که در حالت خواب و بیداری هستند و حادثه رخ می دهد و بنای زیبای عظیمی از دست می رود.این شرایط آدم های نمایش بیانگر این است که بخشی از جامعه هوشیار هستند و دوندگی می کنند و بخشی مخالف و یا خنثی هستند. ظل السلطان ویران کننده است و نماد اشخاص از بین برنده میراث این مملکت هستند . کسی مثل سرباز که نماد اشخاص بی تفاوت هستند و شخصیت خبرنگار که دغدغه مند هستند و برای حفظ میراث تلاش می کنند اما حاصل این می شود که اخبار بد می رسد.

    • تکنیک روایی داستان چگونه است؟

    این نمایش از نظر شکل روایت و تکنیک های تئاتری سعی دارد وفادار به تئاتر مستند و در نوع آن، تئاتر موزه باشد، تئاتری که مخصوص موزه است . نکته کلیدی داستان این است که محل وقوع حوادث نمایش فقط اصفهان نیست بلکه خود این بنای تاریخی، شخصیت محوری این نمایش است. وقتی راوی از اصفهان می گوید کلی گویی نمی کند بلکه همان جایی که تماشاگر نشسته را محور قصه قرار می دهد؛ تماشاگر هم منفعل و بدون حرکت نیست یا اینکه با صحنه فاصله داشته باشد بلکه بازیگر بین تماشاگر است و تماشاگران هم در جابجایی ها باعث می شوند به موضوعی که در نمایش ها مطرح می شود فکر و تامل کنند و به جای برخورد احساسی، عاقلانه برخورد کنند ضمن اینکه نمایش بسیار زیرکانه روایت مدرنی را ارائه می کند.

منبع: عصر اصفهان

برچسب ها: اصفهان , تئاتر , تخریب , گلگشت , میراث فرهنگی