کار نیکو کردن از نیکویی است

از دیدگاه قرآن کریم، یکی از مهم‌ترین ابزارهای تکاملی بشر به شمار می‌رود و موجب می‌شود تا انسان به جایگاهی برسد که شایسته مقام انسانیت، کرامت و شرافت اوست که به عنوان اشرف مخلوقات انتخاب و به کائنات معرفی شده است.

از آن‌جایی که بشر دوست دارد تا به هر شکلی شده برای خود در جامعه احترام کسب کند و از جایگاه و اعتبار اجتماعی خاص و درخوری برخوردار گردد و هم به سبب گرایش طبیعی به کمال و دوری از نقص، احسان را راهی به سوی کمال و دوری از نقص بر می شمارد و به احسان به عنوان یکی از آسان‌ترین و مهم‌ترین ابزارهای دست‌یابی به آن می‌نگرد، بر این اساس به احسان و نیکوکاری وکارهای پسندیده رو می‌آورد.

با این‌همه برای ترغیب و تشویق مردم به احسان و نیکوکاری، خداوند در آیات بسیاری با بیان آثار و نقش آن در زندگی دنیوی و اخروی بشر و همچنین پاداش‌هایی که برای آن در نظر گرفته می‌شود، می‌کوشد تا راه و روش مردم را به این سو گرایش دهد.

نباید صاحبان ثروت و نعمت درباره خویشاوندان خود و در حق مسکینان و مهاجران راه خدا از بخشش و انفاق کوتاهی کنند، بلکه باید با خَلقْ عفو و صلح پیشه کنند و از بدی‏ها آسان درگذرند. آیا دوست نمی‌‏دارید که خدا هم در حق شما مغفرت و احسان کند که خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.

بدین ترتیب مفهوم آن گستره وسیعی را در بر می‏‌گیرد. نیکی ریشه درسرشت و فطرت الهی آدمی دارد. نیکوکاری بهره‏ای ماندنی و غنیمتی پایدار است. نیکی به دیگران اصل و محور همه خوبی‌‏هاست. دژ استوار و زکات نعمت‏‌هاست. بالاترین زراعت و سودآورترین سرمایه که ضرر در آن راه ندارد، لبیک گفتن به نیروی ذاتی و درونی است؛ زیرا تمایل به خوبی و انجام دادن کارهای نیک از جمله ویژگی‏هایی است که خداوند حکیم در نهاد انسان قرار داده است. نیکی کردن پاسخ گفتن به ندای «اللّه» است؛ خداوندی که هیچ عملی را بی‏جواب نمی‏گذارد و بارها نیکوکاران را وعده داده است که پاداش نیکی را در دنیا و آخرت ضایع نمی‏‌کند.

احسان مانند نیروی مغناطیسی است که جاذبه قوی آن، سرسخت‏ترین انسان‏ها را به سمت خود می‏کشاند. نیکی بواسطه نیروی خارق‏العاده ‏اش، نور صفا و صمیمیّت را بر قلب‏های تیره و تار می‏تاباند. دل‏های سخت و سنگی در آسیاب مهر و مودت نیکوکاری خرد می‏شوند. احسان، پیوند دوستی و رفاقت را مستحکم می‏سازد و علایق و وابستگی‏های عاطفی را پررنگ‏تر می‏‌کند.

احسان و نيكوكاري، از آغاز خلقت بشر تاكنون مورد توجّه آحاد مردم با هر نظر و عقيده‌اي بوده و هست. انسان‌هاي نيك‌انديش در همۀ عصرها و نسل‌ها، به عناوين مختلف و بر اساس توان مادي و معنوي خود، اين امر انساني و خداپسندانه را در دستور كار خود قرار داده‌اند؛ چرا که احسان و نیکوکاری و گسترش آن در جامعه از نیرومندترین عواملی است که مردم را به استفادۀ بهینه از نعمت‌های الهی هدایت میکند.

در اين مقاله، هدف آن است كه از ديدگاه قرآن و روايات به بررسي پيامدهاي دنيوي و اخروي احسان و نيكوكاري بپردازيم؛ از جملۀ اين آثار مي‌توان به عدالت اجتماعي، رفع فقر و گرفتاري، پيوند قلوب، امدادهاي غيبي، پيشگيري از مرگ بد، خشنودي خدا، گشايش در روزي، اصلاح امور دنيوي، آمرزش خطا و حيات طيبه اشاره كرد. در كنار احسان و عدالت، انفاق و صدقه نيز همواره مورد عنايت قرآن و معصومين (عليهم‌السلام) قرار گرفته است؛ چرا كه در آن نيز بركات فراوان نهفته است.

در ادامه، باید یادآور عواقب ترك اين اعمال خداپسندانه هم باشیم. نمونه‌اي از اين پيامدها، گرفتار شدن در عذاب دردناك الهي، محروميت از رحمت و فيض باري‌تعالي و باطل شدن اعمال است. قطعاً توجّه به آموزه‌هاي ديني و شرع مقدس، سعادت اخروي اهل احسان و انفاق، عمل صالح و بخشش را در پي خواهد داشت.

نویسنده: : محمد افشاری

منبع: عصر اصفهان

برچسب ها: احسان و نیکوکاری , جشن نیکوکاری