30 مهر 1400 - 8:03 ب.ظ

فرونشست؛ زنگ خطری برای  اصفهان و بناهای تاریخی

فرونشست زمین بر اثر حوادث طبیعی ، فرسایش و تشکیل گودال ایجاد می‌شود اما مهمترین عاملی که سبب این اتفاق می‌شود  ، برداشت بی رویه  از آب های زیرزمینی و عبارت بهتر ، مدیریت غلط منابع آبی و حفر غیر اصولی است و به این علت ، سطح زمین شکاف عمیقی پیدا می کند واین برداشت بی رویه موجب شده تا بیش از یک میلیون هکتار از زمین های مناطق مختلف به فرو نشست دچار شود و بر این اساس کارشناسان محیط زیست می گویند ایران ازاین نظر در مقایسه با سایر کشورها در وضعیت بحرانی‌تری قرار دارد و گسترش بی رویه بهره برداری از آب به منظور کشاورزی و صنعت ، اثرات نا مطلوب فراوانی در جنبه های کمی و کیفی منابع آب به همراه داشته است و این اتفاق نامبارک بر روی تمام بناهای تاریخی اصفهان ،  اثر منفی داشته و فرو نشست برای ابنیه تاریخی یک هشدار است و باید نگران این مسئله بود .

به گزارش عصر اصفهان،طبق آمارها ، نرخ بحرانی فرونشست در جهان ۴ میلیمتر در سال است حال آنکه این میزان در دشت اصفهان ۱۵ سانتی متر است.
مدیر وقت سازمان نقشه برداری سال ۹۸ درباره خطر فرونشست در مناطق مختلف کشور و پیامد این مسئله برای چند بنای تاریخی مهم کشور مواردی را بیان کرده بود که در همان زمان دلواپسی کارشناسان را در پی داشت. مسعود شفیعی تاکید کرده بود” اگر به گزارش ما در سال ۸۰ نگاه کنید، اصفهان فرو نشست آنچنانی  نداشت،  اما متاسفانه اکنون به دلیل برداشت زیاد آب های زمینی اصفهان با نرخ ۱۷ سانتیمتر فرونشست می کند.
این وضعیت در حال رسیدن به مناطق تاریخی مثل سی و سه پل ، میدان امام و …. هم است “.
میگویند شدت فرونشست در نقاط مختلف اصفهان یک میزان نیست و به عوامل مختلفی چون نوع و کیفیت خاک وجنس رسوبات بستگی داردو طبق   ارزیابی ها  ، فرونشست از سمت شمال اصفهان به شکل نعلی و یا هلالی به سوی مرکز شهرو رودخانه زاینده رود ،  پل های تاریخی و میدان نقش جهان در حال پیشروی است وبا تکیه بر سخنان اساتید دانشگاه  ، عمق آبرفت در میدان امام  برابر ۱۰۰ متر است و افت سطح آب زیرزمینی به دلیل برداشت های بی رویه ، پتانسیل در این ناحیه تقریباً تا ۵۰ سانتیمتر وجود دارد و این عدد بسیار بیشتر از توان تحمل تمامی سازه‌های موجود در این منطقه است و بر اساس نتایج مدل سازی های انجام شده در آبرفت به ضخامت ۲۸۰ متری منطقه حبیب آباد اصفهان  ، پتانسیل فرونشست در این ناحیه تقریباً ۱۹۵ سانتی متر خواهد بود.
مجید تابش متخصص سازه وعضو هیئت مدیره ورئیس گروه تخصصی عمران سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان توضیح می‌دهد : در محل هایی که سازه ها روی مرز آبرفت و سنگ قرار داشته باشند بیشترین آسیب فرونشست را به دلیل اختلاف میزان حرکت قائم سطح زمین شاهد خواهیم بود و در سایر نواحی مانند مناطقی که به طور کامل بر روی آبرفت با عمق تقریبی یکسان قرار داشته باشند آسیب‌ها به مراتب کمتر و ناچیز دیده می شود.
از این رو پل های تاریخی اصفهان و میدان نقش جهان  که مسجد شیخ لطف الله مسجد امام عمارت عالی قاپو و سردر بازار قیصریه را در خود جای داده است به دلیل آنکه روی آبرفت با عمق های مختلف بنا شده از عوارض فرونشست تاثیر پذیرفتند و مطابق بررسی های سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی و همچنین دفتر منطقه ای مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی حوالی زاینده‌رود و بناهای تاریخی اصفهان میزان فرونشست با توجه به جنس خاک و ضخامت آبرفت در حدود ۵ سانتی متر در سال است.
بهرحال امید است این موضوع در کانون توجه استاندار جدید قرار گیرد . هرچند که راهکار مقابله با این مسئله مشخص است و بارها کارشناسان توضیح داده اند که برای پیشگیری از فرونشست و افت سطح آب زیرزمینی  ، باید چاه های غیرمجاز را مسدود کرد و با نصب کنتور هوشمند برای کنترل و برداشت آب ،  افزایش راندمان آبیاری و عدم حفرچاه جدید و جلوگیری از کف شکنی چاه های موجود مانع فرونشست زمین شد.
کد خبر: 45565

نویسنده: بهمن توکلی فرد پژوهشگر رسانه و روابط عمومی 

منبع: عصر اصفهان

برچسب ها: ,

ارسال دیدگاه

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب سایت منتشر خواهد شد

پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد

  • مجموع دیدگاهها: 0
  • در انتظار بررسی: 0
  • انتشار یافته: 0