سرنوشت قالی ایرانی؛ از عرش به فرش

به گزارش عصر اصفهان،مریم رضایی

دود حاصل از این بی رونقی و کسادی تنها به چشم بافندگان و فعالان این حوزه رفته و شمارش معکوس نفس‌هایش در انتظار امداد رسانی است.

روزهای پر رونق این هنر صنعت ایرانی تنها در خاطره ها مانده و دارهای قالی که یکی پس از دیگری جمع آوری می شود.

کارشناسان یکی از مهم‌ترین دلایل این امر را اختلاف قیمت شدید فرش ایران با دیگر رقبا می‌‌دانند. واقعیت این است که فرش دستباف ایران با قیمتی بسیار بالاتر از نمونه‌های دیگر کشورها به بازار جهانی می‌‌رسد و این خود به دلایلی ازجمله گرانی مواد اولیه که اغلب وارداتی نیز هستند و البته نیروی کار ارزان‌‌تر در کشورهای رقیب برمی‌گردد. بالا رفتن نرخ ارز هزینه خرید مواد اولیه را افزایش داده و تورم و گرانی باعث افزایش دستمزد بافندگان شده است. هرچند این قشر هنوز هم از محروم‌‌ترین اقشار کشور محسوب می‌شوند. اما قیمت بالاتر تنها عامل کاهش صادرات نیست.

شرایط خاص بین‌المللی و سیاست خارجی کشور درهای صادرات را بر روی بسیاری از کالاهای ایرانی بسته و واقعیت این است که تحریم‌های اقتصادی عرصه را برای صادرکنندگان تنگ کرده و بازارهای خارجی را به روی آنها بسته است. در این خصوص شرایط دشوار بانکی، ضرورت بازگرداندن ارز و قوانین دست و پاگیر آن، افزایش نرخ حمل‌‌ونقل و قیمت مواد اولیه و کاهش تقاضا، مواردی است که خرید فرش دستباف ایرانی را که تقاضای زیادی در همه کشورهای دنیا داشته از چشم انداخته است. متاسفانه در حوزه تامین و توزیع مواد اولیه مصرفی فرش دستباف نابسامانی‌‌های زیادی وجود دارد که این موضوع موجبات تقلب، نارضایتی و عدم اطمینان تولیدکنندگان فرش دستباف را به ویژه در زمینه کیفیت و قیمت مواد اولیه فراهم آورده است.

• فرش دستباف به هیچ کشوری صادر نمی‌شود

در این زمینه مهدی حقیقت‌ نژاد رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف اصفهان  با بیان اینکه صادرات فرش به هیچ کشوری انجام نمی‌شود، می گوید: تولید فرش گردش مالی ندارد و افرادی که در حال حاضر در این صنعت هستند فقط با علاقه شخصی خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

حقیقت ‌نژاد اظهار می کند  : معافیت رفع تعهد ارزی که برای صادرات ایجاد شده است، قدم رو به جلویی در حوزه صادرات فرش است، اما لازمه آن بهبود ارتباط با دیگر کشورها است.

وی با بیان اینکه یافتن بازار جدید امتیاز مثبتی در مسیر صادرات است، می افزاید : ایجاد این مزیت نیازمند رفع مشکلاتی از قبیل برقراری روابط با دیگر کشورها و تسهیل فرآیند انتقال پول است.

رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف اصفهان ادامه می دهد : گاهی خود حریمی بیشتر از تحریم‌های خارجی دردسرساز است، برای مثال هرچقدر فرآیند واردات ابریشم و هزینه‌های مربوط به تولید کاهش پیدا کند، تولید و صادرات فرش مؤثرتر خواهد بود.

رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف استان اصفهان در خصوص فروش و زمان مورد نیاز برای بازگشت سرمایه در حوزه فرش دستباف، می گوید : با توجه به اینکه فرش، کالایی لوکس محسوب می‌شود و در عین حال، تنوع سلیقه‌ای در آن زیاد است، نمی‌توان زمان دقیقی برای بازگشت سرمایه حاصل از صادرات فرش مشخص کرد.

حقیقت‌نژاد ادامه می دهد: ممکن است بعضی از اجناس چند سال در انبار باقی بماند و برای آن دسته از اجناس که با سفارش مشتری خریداری شده است، ارز صادراتی با فاصله سه تا چهار ماهه به کشور بازگردد، البته این بازه به طور دقیق مشخص نیست و برای هر کالا متفاوت است.

وی با بیان اینکه صادرات فرش به هیچ کشوری انجام نمی‌شود، اظهار می کند : با توجه به موانعی که در صادرات فرش به شرکت‌های روسی وجود دارد، در حال حاضر نمی‌توان با روس‌ها کار کرد، علاوه بر این شرکت‌های ژاپنی و زیرمجموعه‌های آن‌ها نیز دچار ورشکستی شده‌اند.

رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف استان اصفهان ادامه می دهد: با توجه به ادامه داشتن تحریم‌ها همچنان به عربستان و آمریکا نیز فرش صادر نمی‌شود، به‌طوری که می‌توان گفت بازاری برای صادرات به این دو کشور وجود ندارد، به دلیل دشواری فرآیند صادرات، اروپاییان نیز دیگر انگیزه‌ای برای خرید فرش ایرانی ندارند.

وی اضافه می کند : کل صادرات فرش ایران در یک‌سال ۴۲ میلیون دلار و در شش ماه اول سال گذشته ۱۲ میلیون دلار بوده است.

رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف استان اصفهان می گوید : ۴۲ میلیون دلار برای صادرات فرش ایران که میزان قابل توجهی از تولید و حجم پول را در اختیار دارد، رقم بسیار ناچیزی است.

حقیقت‌نژاد می افزاید  : در حال حاضر تولید فرش به‌دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی به بازار داخلی محدود شده است، این در حالی است که بازار داخلی فرش نیز پاسخگوی حجم تولید نیست.

وی ادامه می دهد : قیمت هر کیلو ابریشم بین سال‌های ۹۵ تا ۹۷ در حدود ۴۰۰ هزار تومان بود، اما این رقم امسال به یک میلیون تومان رسیده است. این در حالی است که قیمت فرش این میزان رشد قیمت را نداشته است؛ در واقع تورم فرش با محصولات دیگر برابری نمی‌کند.

• ضرورت صنعتی شدن تولید فرش دستباف

فرحناز رافع رئیس مرکز ملی فرش  نیز در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا صادرات فرش ماشینی بیشتر از فرش دستباف است، می گوید: این موضوع مرتبط با اقتصاد پنهان در حوزه فرش دستباف است.

رافع می افزاید :  این مرکز از سال ۱۳۹۹ برای حمایت از تولیدکننده و صادرکننده مجبور شده قیمت پایه صادراتی فرش را کاهش دهد. زیرا با این کار صادرکنندگان می‌توانستند راحت‌تر و با مبلغ کمتری تعهد ارزی را ایفا کنند؛ بنابراین در سال ۱۳۹۹ معدل پایه صادراتی را ۲.۵ برابر قیمت پایه صادراتی کاهش دادیم که این موضوع نیز بر کاهش آمار رسمی صادرات تاثیرگذار بوده است؛ بنابراین در قیمت‌های کنونی فرش صادراتی نه تنها تورم لحاظ نشده بلکه قیمت کمتر از سال ۱۳۹۹ محاسبه می‌شود. از طرف دیگر بخشی از فرش دستباف به صورت قاچاق صادر می‌شود.

رافع همچنین به سنتی بودن تولید فرش دستباف اشاره می کند و می گوید: این موضوع هم در کمتر بودن صادرات فرش دستباف اثر داشته، زیرا فرش ماشینی در کارخانه به سرعت بافته می‌شود، اما بافت فرش دستباف ممکن است دو تا سه سال طول بکشید.

• صادرات فرش ایرانی به نام کشور دیگر

رئیس مرکز ملی فرش با بیان اینکه فرش ماشینی تحریم نیست، می افزاید : فرش دستباف از مبدا تحریم است؛ بنابراین حتی اگر فرش ایرانی را به کشور‌های دیگر منتقل کنیم، نمی‌توانیم با عنوان فرش ایرانی آن را صادر کنیم، بلکه باید نام کشور دیگری را برای فرش دستباف ذکر کنیم.

وی می گوید: روی فرش دستباف مانند نفت حساسیت زیادی در حوزه تحریم‌ها هست، زیرا زنجیره انسانی زیادی دارد و در حوزه اقتصاد روستا اثرگذار است.

نویسنده: مریم رضایی

منبع: عصر اصفهان

برچسب ها: صادات فرش , عرش , فرش , قالی ایرانی , گزارش تولیدی , مریم رضایی , واردات فرش