دو رویکرد درباره ارز مسافرتی

* سیاستمداران ما می‌خواهند محبوب قلوب مسافران پاتایا و آنتالیا هم باشند!

* مشکلات اقتصادی ما ناشی از تحریم‌های اقتصادی آمریکا نیست، ناشی از تجویزهای اقتصادی آمریکاست

طیف نخست، کسانی‌اند که معتقدند اولا چرا باید تعیین نرخ ارز، به بازار سپرده شود که دولت بخواهد برای مدیریت این بازار، ارزپاشی کند؟

ثانیا اگر منابع ارزی ما کم است و تقاضای ارز بیش از عرضه است، چرا به جای اینکه به تقاضاهای غیرضرور (نظیر مسافرت‌های غیرضرور) ارز داده نشود، برعکس عمل می‌شود و به این تقاضاها، ارز بیشتری داده می‌شود؟

اگر در شرایط جنگ اقتصادی هستیم و ارز کم داریم، چرا باید دولت جمهوری اسلامی ارز سفرهای آنتالیا و پاتایا را تامین کند؟

راهکار این است که تمام ارز حاصل از هر صادراتی در اختیار کامل دولت باشد و دولت نیز، فقط با یک نرخ، این ارز را به نیازهای اولویت‌دار کشور و موارد مرتبط با منافع عموم مردم تخصیص دهد. در چنین شرایطی، بلاتردید نیازهای غیرضرور از صف دریافت ارز حذف خواهند شد. اما مسئله این است که سیاستمداران ما می‌خواهند محبوب قلوب مسافران پاتایا و آنتالیا هم باشند و تصمیمی نگیرند که این قشر را ناراحت کند. محرومان که صدایشان به جایی نمی‌رسد و لذا ناراحتی‌های آنها جای نگرانی ندارد.

طیف دوم مخالفان ارز مسافرتی اما کسانی‌اند که می‌گویند دولت چرا ارز ۴۵ هزار تومانی به مسافرت خارجی می‌دهد. قیمت ارز، همان ۶۰ هزار تومان بازار است. لذا اولا نرخ ارزی که مسافران می‌گیرند، ۶۰ هزار تومان باشد، ثانیا نباید برای این سفرها محدودیتی وجود داشته باشد. هر کسی هرکجا خواست برود، هر مقدار ارز هم خواست بگیرد، فقط باید نرخ ارز ۶۰ هزار تومان باشد.

پشت پرده این طیف دوم، همان جریانی است که از گران‌سازی دلار نفع می‌برد.

الان بحث سر این است که اگر کسی ۱۰۰۰ دلار را به قیمت هر دلار ۴۵ هزار تومان بخرد و ۶۰ هزار تومان بفروشد، ۱۵ میلیون تومان سود می‌کند. حال تصور بفرمایید کسی که سالانه یک میلیارد دلار صادرات دارد، با افزایش نرخ ارز از ۲۸۵۰۰ تومان به ۶۰ هزار تومان، ناقابل ۳۱ هزار میلیارد تومان پول بادآورده به جیب می‌زند. این ۳۱ هزار میلیارد تومان از کجا می‌آید؟ کالاهای وارداتی، ۳۱ هزار میلیارد تومان گران‌تر به ملت ایران فروخته می‌شود! یعنی از سفره محرومان کم می‌شود و به کیسه صادرکنندگان ریخته می‌شود.

لذا دقت باید کرد که درد این طیف دوم، عدالت نیست. اینها به دنبال رسمیت بخشیدن به ارز ۶۰ هزار تومانی بازار آزاد هستند که محرومان را بدبخت‌تر و ثروتمندان را ثروتمندتر می‌کند.

البته چون می‌گوییم نباید ارز کشور صرف سفرهای تفریحی خارجی شود. نئولیبرال‌ها قیامت بپا کرده‌اند که می‌خواهند ایران را کره شمالی کنند. درحالیکه از قضا این کره‌جنوبی بود که سفرهای تفریحی خارجی را منع کرد تا جلوی خروج سرمایه را بگیرد.

روزنامه کره‌ای The Korea Herald (اینجا به تاریخ June 21, 2023) درباره این محدودیت‌ها که در دوره حکومت ژنرال پارک، یعنی دوران جهش اقتصادی کره، اعمال شد، می‌نویسد: «برای جلوگیری از خروج ارز، که باعث تضعیف پول کره در برابر دلار می شد، و همچنین برای به حداقل رساندن تماس کره‌ای‌ها با کمونیست‌ها، سفرهای بین المللی فقط برای گروه های خاصی از مردم مجاز بود که دلایل خاصی برای آن داشتند. این افراد شامل مقامات شرکت‌ها یا تاجرانی می‌شدند که باید با شرکای خارجی خود ملاقات می‌کردند، دانشجویانی که قصد تحصیل در خارج از کشور را داشتند، و کارگران شاغل در شرکت‌های خارج از کشور. سفر به خارج از کشور صرفاً برای گشت و گذار کاملاً ممنوع بود».

«ها جون چانگ» مدیر کره‌ای‌الاصل گروه مطالعات توسعه دانشگاه کمبریج نیز می‌نویسد: «ارز ارزشمند، به راستی حاصل خون و عرق جبین سربازان صنعتی‌مان بود که در کارخانه‌های کشور، دست‌اندرکار جنگ صنعتی بودند. کسانی که با خرید چیز‌های بیهوده، مثل سیگار‌های قاچاق خارجی، ارز حاصله را به هدر می‌دادند، «خائن» به شمار می‌رفتند. هزینه کردن ارز برای هر چیزی که برای توسعه صنعتی ضرورت نداشت، ممنوع بود».

خلاصه نابرده رنج، گنج میسر نمی‌شود. واضح است که مشکلات اقتصادی ما ناشی از تحریم‌های اقتصادی آمریکا نیست، ناشی از تجویزهای اقتصادی آمریکاست.

نویسنده: : یاسر جبراییلی

منبع: عصر اصفهان

برچسب ها: ارز , ارز مسافرتی