تکیه بر خواص یا مردم؟

افلاطون و ارسطو، قائل به تقسیم‌بندی حکومت خوب و بد بودند اما در سه قالب متفاوت(حکومت فردی، حکومت اقلیت، حکومت اکثریت):

حکومت یک نفر بر جامعه:

خوب: مونارشی- پادشاهی که صلاح جامعه را می‌خواهد.

بد: تیرانی – جباریت: استبدادی که فقط منفعت خودش را می‌خواهد.

حکومت یک اقلیت بر جامعه:

خوب: آریستوکراسی- حکومت اقلیت نخبه که صلاح جامعه را می‌خواهند

منفی: الیگارشی – حکومت اقلیت فاسد

حکومت اکثریت بر جامعه:

خوب: پولیتی – جمهوری: حکومت اکثریت برای اصلاح جامعه

بد: دموکراسی: حکومت اکثریتی که دنبال منافع خودشان هستند.

یکی از جدی‌ترین تفاوت‌های اسلام علوی و اموی، نیروی انسانی است که بر آن تکیه می‌شود.

در اسلام علوی، تکیه‌گاه حکومت، عامه مردم و جمهوریت است نه خواص؛ در اسلام اموی اما تکیه بر گروه اقلیت و الیگارشی فاسد است.

حضرت امیرالمومنین(ع) در فرمان به مالک اشتر اینگونه می‌فرماید:

“خواص و نزدیکان کسانی هستند که به هنگام فراخی و آسایش بر دوش والی باری گران اند و چون حادثه ای پیش آید کمتر از هر کس به یاری اش برخیزند و خوش ندارند که به انصاف درباره آنان قضاوت شود.

اینان همه چیز را به اصرار از والی می طلبند و اگر عطایی یابند، کمتر از همه سپاس می گویند و اگر به آنان ندهند، دیرتر از دیگران پوزش می پذیرند.

در برابر سختی های روزگار، شکیبایی شان بس اندک است. اما ستون دین و انبوهی مسلمانان و ساز و برگ در برابر دشمنان، عامه مردم هستند، پس، باید توجه تو به آنان بیشتر و میل تو به ایشان افزونتر باشد.”

اگر نظام سیاسی علوی را الگوی خود می‌دانیم باید توجه و تکیه‌گاه حکومت را از خواص به جمهوریت مردم بدهیم؛ چه در عرصه سیاسی چه در عرصه اقتصادی.

در عرصه سیاسی، مردم باید تعیین‌کنندگی‌شان به انتخابات محدود نشود؛ بلکه شوراهای قسط در اصل ۱۰۴ قانون اساسی، به رسمیت شمردن اعتراض در اصل ۲۶ و ۲۷، تریبون دادن به اکثریت‌ها در صداوسیما و … .

در عرصه اقتصادی هم واگذاری ۲۵ درصد از اقتصاد به سه دهک پایین جامعه در قالب تعاونی‌ها، توقف خصوصی‌خواری و واگذاری اقتصاد به عامه مردم در قالب تعاونی‌ها، ملی شدن نفت، پتروشیمی‌ها، فولادها و صنایع مادر!

نویسنده: داود مدرسیان

منبع: عصر اصفهان

برچسب ها: اسلام , امام علی