«ویژه ولادت امام پنجم»

عصر اصفهان،رضاسلمان منش/پس از رحلت امام سجاد (ع) امام محمد باقر (ع) به امامت نایل شد و رهبری گروهی از شیعیان را عهده دار گردید. شیعیانی که در کنار مشکلات سیاسی و اجتماعی گرفتار بحران های دیگری مثل ضعف باورهای دینی شده بودند و می رفت تا شبهه انگیزی منکران جامعه را دچار تزلزل کند و امام باقر (ع) می بایست حرکتی جدیدی را در رهبری و هدایت فکری این نسل شروع کند. انقلاب فرهنگی که امام محمد باقر (ع) به آن دست زد تحولی بودکه به طور مستقیم بر باورها و اعتقادات جامعه اثر گذاشت و نتیجه این اقدام تأسیس «دانشگاه بزرگ اسلامی» شد که در واقع مؤسس آن امام باقر (ع) بود. جامعه اسلامی در آن زمان به یک تحول علمی و یک نهضت پرشور نیازمند بود که اساس اسلام را از تهدیدها و آفات تبلیغات سوء و ناروا محفوظ دارد. برهه ای از زندگی امام باقر (ع) مقارن با افول قدرت بنی امیه و توأم با ضعف و ناتوانی آنها بود؛ برهه ای که سرمداران آن برای نگهداری خلافت خود دست و پا می زدند و به نیروهای فعال و سازنده فشار می آورند و با اِعمال این محدودیت ها قصد داشتند جلوی رشد و تکامل انقلاب فکری، اسلامی را بگیرند.

جایگاه دینی و علمی امام باقر (ع) بطور قطع از محوری ترین مباحث زندگی او می باشد چرا که هر یک از امامان به نسبت نیازها و شرایط فرهنگی و سیاسی دوران خود در بُعدی از ابعاد کمالات ظهور می یافتند و امام باقر (ع) از امامانی بود که شرایط زمان جامعه به وی مجال علمی داد تا در تبیین معارف دین و تفسیر کلام وحی بدرخشند. این ویژگی به همراه مقام علمی و مراتب زهد و تقوی، وی را شخصیتی ممتاز و فرزانه معرفی می کرد و قطعاً این محسنات، حاکمان زمان را بر موقعیت امام حساس و بیمناک کرده، به توطئه وا می داشت. خلفای بنی امیه که نه تکیه گاهی داشتند و نه مقبولیت اجتماعی بنابراین از وجود پایگاه علمی و دینی که در رأس آن فردی پرنفوذ و آگاه چون امام باقر (ع) حضور داشته باشد واهمه داشتند. اگر چه شیعه در این زمان به لحاظ سیاسی در محدودیت بود و در دوران تقیه به سر می برد اما به هر حال برای حکومت امویان نیرویی بود که قدرت اجتماعی محسوب می شد و منصب امامت امام باقر (ع) در مرکز رهبری این نیرو قرار داشت.

امام باقر (ع) شاگردان و رشدیافتگان فراوانی را تربیت کرد که خود را وامدار تعالیم آنحضرت می دانستند؛ زندگی پربرکت امام باقر (ع) دستاوردهای گرانمایه ای برای اسلام داشت، چرا که امام باقر (ع) با تحکیم باورهای دینی جامعه باعث گسترش فرهنگ و احکام دین شد و با تربیت شاگردانی کارآمد در میدان های فقه، کلام، و مباحث اخلاقی و… رهبری جامعه شیعی را به سوی اندیشه های ناب اسلامی به عهده گرفت.

هنگامی که دوران امویان و مروانیان را مطالعه می کنیم. در می یابیم که امام باقر (ع) در عصری امامت خود را آغاز نمود که جامعه اسلامی در وضع فرهنگی نابسامانی به سر می برد چه اینکه عرصه فرهنگی جامعه درگیر چالش های عمیق عقیدتی و تنش های مختلف فقهی میان فرق های اسلامی شده بود. امام باقر (ع) با تحکیم بنیادهای تفکر شیعی، پایه گذاری علم اصول و شیوه صحیح اجتهاد نشر فرهنگ اصیل اسلامی، بهره گیری صحیح از قرآن، مبارزه با شیوه های نادرست اجتهاد، تأسیس دانشگاه بزرگ اسلامی و تربیت شاگردان فهیم و دیندار، به رفع معضلات فرهنگی پرداخت. وجود فرقه های متفاوات که هر کدام بر راهی می رفتند همچون خوارج، جبریون، غالیان [گروه‌ها و افراد افراطی که در وصف ائمه اطهار (ع) غلوّ می کردند] و نیز شعوبی گری که آثار و اندیشه های شعوبی گری در این زمان خودش را پیدا کرد و بعدها در زمان امام صادق (ع) نمودار شد امام را بر آن داشت تا نهضتی فرهنگی را بنیان گذاری کند.

امام باقر (ع) در برابر چنین تحریف هایی تنها راه نجات اسلام و دین را بیدار کردن اذهان مردم می دیدند و به مبارزه با این تحریف های می پرداختند تا سنت واقعی پیامبر (ص) احیاء شود. در چنین اوضاعی امام باقر (ع) تلاش های بی دریغ خود را در راه جمع آوری و حفظ احادیث معصومین آغاز کرد و به تقویت مبانی شیعه پرداخت. در ادامه این اقدام ارزشمند فرهنگی بسیاری از راویان حدیث نیز به نگهداری و ضبط این میراث فرهنگی اقدام کردند و این مهم بعدها توسط فرزندایشان امام جعفر صادق (ع) ادامه یافت.(نقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه)

نویسنده: رضا سلمان منش – نویسنده و تحلیلگر

منبع: عصر اصفهان

برچسب ها: امام محمد باقر(ع)