مسجد نقشینه، کهنترین میراث تاریخی اسلامی آران و بیدگل
مسجد نقشینه یا حاجی قاسم از مساجد زیبای صفوی در شهر آران و بیدگل است که از جلوههای این مسجد ایوان بسیار بلند آن است که از دور جلوهنمایی میکند.
به گزارش عصر اصفهان ؛ تزیینات ایوان مسجد نقشینه آران و بیدگل عبارت از کتیبهای کاشی پیشانی با زمینه آبی لاجوردی و خطوط زیبای ثلث سفیدرنگ و محراب نقاشی زیبا از سال ۱۲۲۱ هجری است.
محراب گچبری همراه با تزئینات مقرنس و نقوش و کتیبهها، تقریباً سالم است، اما در دیگر بخشهای ایوان مسجد، نقوش گل و بوته و ختایی و کتیبههای شیعی در قابهای متنوع وجود داشته که امروز بخش کمی از آنها باقی است.
گمان بر این است که کتیبههای کاشی فیروزهای پیشانی ایوان و ماده تاریخی مسجد نقشینه، کار محمدطاهر، نقاش کاشانی از خوشنویسان و نقاشان به نسبت گمنام کاشان در سده ۱۱ هجری است که بخشی از کاشیها از جمله کاشیهای انتهایی که طبعاً مربوط به نام بانی، هنرمند و تاریخ بوده فرو ریخته است و نمیشود در این باره اظهارنظر قطعی کرد.
خوشنویسی بخشی از کاشیهای صندوق مزار حبیب موسی کاشان به امضای طاهر است، ولی نقاشیهای قاجاری ورودی زیارتگاه عطابخش را حسن نراقی اشتباهی به او منسوب کرده است.
مسجد نقشینه دارای ساختمانی سهطبقه است؛ طبقه زیر، طبقه همکف و ایوان که بر روی طبقه زیرین قرار دارد. همینطور طبقهای بر روی دهلیزهای جانبی ایوان که در کل چهار سطح یا طبقه را به دست میدهد. بر بام ایوان هم مِاذِنهای کوتاه به ارتفاع تقریبی ۲ متر قرار دارد که مخصوص اذان بوده است.
طبقه زیرین مسجد که گویا به واسطه بالا آمدن سطح کوچه، بیش از حد گود نشسته، به نحو چشمگیری اسرار آمیز است و تزییناتی ندارد، اما ستونهای پهن و کشیده آن در بخشی که حمال زیرین ایوان شده و رواقهای دراز و کشیده آن به نظر منحصربهفرد است.
مسجد در دوران قاجاری به صورت اساسی تعمیر شده و آخرین تعمیرات چند دهه پیش توسط میراث فرهنگی انجام شده است. در مرمت اخیر ایوان، که تقریباً نصف سقف آن فرو ریخته بود بازسازی شده است و اندکی نیز طبقه دوم رواق سمت چپ مسجد در راستای قرینهسازی دستکاری شده است.
در تذکرههای صفوی اشعار و مطلب مختصری راجع به طاهر به چشم میخورد، اما کاملترین معرفی وی در تذکره ملیحای سمرقندی آمده است.«اسمش طاهر و کاشانی الاصل است. در بلده مذکور نزدیک به دروازه قیصریه [در بازار کاشان] در ضلع جنوبی موضع مذکور، دکانی دارد و به کار خود که نقش بستن است مشغول است و جمیع شعربافان بلده کاشان بلکه مجموع بلاد ایران که در هر کارگاه نقش بوته میبافند، از زرباف ته طلا و ته نقره به او محتاجاند و نقاش تخلص کردن را به این سبب است.»
در بخش دیگر تذکره ملیحای سمرقندی آمده است که «شاگردان رشید در این فن دارد که هر یک استاد زمان خویشاند. دکانش دارالشعرا است. در همین دکان او مرا با اکثر شعرا معرفتی شد و در وقت رجعت صفاهان، گذار به موضع مشارٌالیه کرده، سراغ جستم، نشان دادند که به زیارت حرمین الشریفین- زادهما الله تعالی شرفاً- رفت.»
به اعتبار تذکره ملیحای سمرقندی، از جمله معاصران محمدطاهر میتوان به باقیا، فایض، سعیدای قصاب و نصیر مشتاق اشاره کرد، اما در شعرش پختگی وجود دارد که در دیگر شعرها نیست.
203
ارسال دیدگاه
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب سایت منتشر خواهد شد
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد