چالش کرونایی «عصر جدید» و تصمیم علیخانی

در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.

امروز پنجشنبه ۲۶ تیر می‌توانید با چهل و ششمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.

چهره هفته؛ احسان علیخانی و یک تصمیم حساس اما درست

استودیوی «عصر جدید» این هفته تعطیل شد و تا اطلاع ثانوی هم تعطیل می‌ماند. این خبر این هفته در حال اطلاع رسانی شد که این روزها «عصر جدید» یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی است و علی رغم اینکه احسان علیخانی چندی پیش در یکی از گفتگوهای اینترنتی خود اطلاع داده بود که پروتکل‌های بهداشتی در فرآیند ضبط این برنامه پرمخاطب سخت‌تر خواهد شد با این حال با یک تصمیم‌گیری جدید درهای «عصر جدید» را به روی شرکت‌کننده‌ها و تماشاگران بار دیگر بست.

علیخانی در آن گفتگو خبر داده بود که با توجه به تشدید شیوع کرونا ماسک در استودیو برای تماشاگران اجباری شده است و همچنین تعداد شرکت کنندگان نیز در استودیوی ۷۰۰ نفری تا ۱۵۰ نفر کاهش پیدا کرده است و اگر اوضاع به همین ترتیب پیش رود شاید تماشاگران را از برنامه حذف کنند.

او در این گفتگو اطلاع داده بود که اتاقی در لوکیشن برنامه تدارک دیده شده و با یکی از آزمایشگاه‌ها قرارداد بسته‌اند و به این ترتیب از همه شرکت‌کنندگان تست کرونا گرفته می‌شود. بر همین اساس طی آخرین ضبط‌ها از این برنامه حتی عوامل و داوران هم تست داده‌اند. با تمام این ملاحظات که در دیگر برنامه‌های تولیدی سیما هم کمتر نمونه مشابه آن وجود دارد، بازهم شدت شیوع کورنا از مرز هشدار گذشت و کار به تعطیلی این پروژه کشید.

پیش از این علیخانی گفته بود ممکن است مسابقه را بدون تماشاگر ادامه دهند همانطور که در چند قسمت پایانی برنامه که در نوروز ۹۹ روی آنتن رفت و اگرچه از هیجان و شور مسابقه تا حدی کاسته شد با این حال باز هم «عصر جدید» توانست مخاطبان خود را حفظ کند. علیخانی در روزهای اخیر هم که کرونا شدیدتر شد ماسک را اجباری کرد و هر بار این تغییرات به شکلی برای مخاطب اطلاع رسانی شد.

حالا بنابر خبر ارسالی از سوی روابط عمومی برنامه، با تصمیم شخص او تولید مسابقه متوقف شده است؛ مسابقه‌ای که بنابر آخرین نظرسنجی‌های رسمی همچنان عنوان پرمخاطب‌ترین برنامه شبکه سه و حتی تلویزیون را به خود اختصاص داده و قطعاً در زمانی که برنامه‌سازان و تهیه کنندگان دیگر، مخاطب و مردم را به راحتی فدای این جنس عناوین رقابتی می‌کنند و حتی هزینه‌های اجاره لوکیشن ها و تجهیزات و… با هر روز توقف، خسارات زیادی را بر پروژه‌ها تحمیل می‌کند، این مهمترین تصمیم علیخانی برای حفظ سلامتی شرکت‌کنندگان و حتی عوامل برنامه خود که به چند صد نفر می‌رسند محسوب می‌شود.

این در حالی است که باقی برنامه‌های تلویزیونی در همین شبکه سه مثل «اعجوبه‌ها» یا در شبکه‌های دیگر مثل «دورهمی» هنوز به ضبط خود آن هم با حضور تماشاگر ادامه می‌دهند. به ویژه «دورهمی» که با استودیوی بزرگی که در آن تماشاگران حضور دارند هیچ گاه این پروتکل‌ها برای مخاطب توضیح داده نشده و لااقل در قاب تلویزیون کمتر نشانی از استمرار رعایت ملاحظاتی همچون فاصله‌گذاری تماشاگران و یا الزام به استفاده از ماسک از سوی آن‌ها دیده می‌شود.

حاشیه هفته؛ نظرسنجی‌های صداوسیما و افزایش یک رقابت عجیب!

«شبکه سه در بهار ۹۹ بیشترین مخاطب را داشته است»، «شبکه سه بیشترین افت مخاطب را در میان شبکه‌های سیما داشت»؛ احتمالاً تعجب می‌کنید اگر بدانید هر دو این تیترهای به‌ظاهر خبری حاصل یک نظرسنجی است؛ نظرسنجی اخیر سازمان صداوسیما که در گزارش خروجی‌اش شبکه سه در صدر جدول پرمخاطب‌ها است و در قعر جدول میزان افت مخاطب در بهار ۹۹ نسبت به بهار ۹۸.

فارغ از آنالیز داده‌های این نظرسنجی اما امکان استخراج داده‌هایی تا این اندازه متفاوت به لحاظ رسانه‌ای فضایی را فراهم آورده که این نظرسنجی همچون دفعات قبل واکنش‌های اهالی رسانه را در بر داشته باشد و البته به شکلی غیررسمی نشانه‌هایی از یک رقابت درون سازمانی میان شبکه‌های مختلف را هم عیان کرد! نکته‌ای که البته تنها مربوط به این گزارش اخیر نیست.

سازمان صداوسیما در نظرسنجی‌های رسمی خود معمولاً مخاطب تلویزیون را بین ۷۶ تا ۸۰ درصد مردم تخمین می‌زند که میزان این مخاطب معمولاً به شکلی ثابت تعریف شده است. غیر از مجموع مخاطبان اما شبکه‌ها و برنامه‌ها و سریال‌های تلویزیونی هر بار با نوسان‌هایی کاهشی و یا افزایشی، گوی رقابت در عرصه پر بیننده بودن را از دیگری می‌ربایند.

رقابتی که بیشتر به فضایی فرسایشی برای شبکه‌ها تبدیل شده است تا بخواهند اثبات کنند در صدر هستند و گویی جزئیات این قبیل نظرسنجی‌ها بیشتر در راستای رقابت این شبکه‌ها منتشر می‌شود. نظرسنجی‌هایی که بیشتر قرار بود به هم افزایی شبکه‌ها بینجامد حالا بیشتر به دعوایی داخلی منجر شده است. این بازی زمانی صورت جالب‌تری پیدا می‌کند که تیم روابط عمومی این شبکه‌ها مستند به این نظرسنجی‌ها، اخباری ناظر به توفیق شبکه متبوع خود آماده کرده و در فضای رسانه‌ای به اشتراک می‌گذارند!

البته نفس انتشار جزئیات یک نظرسنجی علمی در راستای آنالیز و بررسی کارشناسانه کاری ارزشمند است اما به نظر می‌رسد در موارد اخیر خروجی این اقدام بیشتر به کار همین رقابت درون سازمانی آماده و عوارض آن را دامن زده است.

نظرسنجی اخیر نکات جالب دیگری هم داشت از جمله اینکه نشان می‌دهد در میان ۱۶ شبکه تلویزیونی که به صورت ۲۴ ساعته در حال برنامه سازی، تولید و پخش هستند، بعد از شبکه‌های سه، یک و خبر، شبکه «آی فیلم» با پخش سریال‌های تکراری عنوان پربیننده‌ترین شبکه را به خود اختصاص داده است.

نکته هفته؛ کدام بخش از صداوسیما مجوز سریال‌های خانگی را صادر می‌کند؟

ماجرای تولید سریال‌های خانگی و انتقال صدور پروانه ساخت این سریال‌ها از وزارت ارشاد به صداوسیما چند وقتی است که بحث‌های مختلفی را به راه انداخته است. مجادلاتی که باعث شده است برخی به انتقاد از آن بپردازند و برخی با اشاره به خروجی فعلی شبکه خانگی و نبود نظارت‌ها بر تولیدات، از آن استقبال کرده‌اند.

با این حال این مجادلات با خبری که علی ژکان چندی پیش نسبت به یکی از پروژه‌های خود مطرح کرد خیلی جدی‌تر شد. ژکان با اشاره به اینکه برای پیگیری تولید سریالش به وزارت ارشاد رفته است به او گفته‌اند از اول تیرماه مسئولیت بررسی به صداوسیما واگذار شده است و دیگر ارشاد متولی نیست. ادعایی که البته نه از سوی وزارت ارشاد و نه از سوی مسئولان سازمان صداوسیما به‌صورت رسمی تأیید نشد.

جالب‌تر اینکه در صورت پذیرش اصل واگذاری صدور پروانه ساخت، هنوز هیچیک از بخش‌های صداوسیما در این باره اطلاع رسانی رسمی نکرده‌اند و مشخص نیست که تولید و ساخت سریال‌های خانگی به چه بخشی واگذار شده است.

با توجه به اینکه در چند ماه اخیر ساترا (سازمان تنظیم مقررات صورت و تصویر فراگیر) در زمینه نظارت بر وی او دی‌ها و همچنین صدور مجوز فعالیت پلتفرم‌ها و سرویس‌های ویدئویی نقش داشته است بسیاری تصور کردند که این مسئولیت جدید هم به ساترا واگذار خواهد شد.

با این حال آنطور که شنیده می‌شود در سطح کلان مدیریت صداوسیما هنوز مذاکرات بر سر اینکه مسئولیت جدید به کدام بخش واگذار شود ادامه دارد. از جمله بخش‌های درگیر معاونت سیما، ساترا و همچنین معاونت فضای مجازی سازمان صداوسیماست که این معاونت در زمان فعالیت آی‌پی‌تی‌وی‌ها نقش پررنگ‌تری داشت.

با توجه به اینکه این مسئولیت از ابتدای تیرماه به صداوسیما واگذار شده در حال حاضر اقداماتی به صورت جدی در این زمینه هم انجام شده است که به بخش‌های معاونت فضای مجازی صداوسیما و ساترا برمی‌گردد اما بعد از حدود یک ماه و به طور مشخص‌تر ۲۶ روز هنوز هم تهیه‌کنندگان برای پروژه‌های نمایشی خود سرگردان هستند و نمی‌دانند باید سراغ کدام بخش از صداوسیما برای دریافت مجوز ساخت سریال خود بروند.

سینما در سیما؛ برنامه‌های سینمایی مرده یا زنده؟

«نقد سینما» دومین و آخرین برنامه جدی سینمایی این روزهای تلویزیون بود که به طور کامل ضبطی شد و جمعه شب گذشته به‌صورت غیرزنده روی آنتن رفت. حالا دو برنامه تخصصی سینمایی تلویزیون یعنی «هفت» و «نقد سینما» هر دو هر هفته جمعه شب‌ها به‌صورت ضبطی روی آنتن می‌روند. این دو برنامه سینمایی پیش از این در بازه برگزاری جشنواره فیلم فجر برای اولین‌بار ضبطی شدند که در آن برهه زمانی بسیاری از برنامه‌های زنده تلویزیون براساس یک ابلاغیه به حالت ضبطی درآمدند.

با این حال بعد از آن، برنامه «هفت» همچنان ضبطی ماند و «نقد سینما» مجدداً به فضای زنده و پخش مستقیم بازگشت. چندی پیش اما آیتم گفتگوی بهروز افخمی و نقد فیلم در این برنامه به صورت ضبطی درآمد و از هفته پیش این برنامه به صورت کامل ضبطی شد.

ابهام درباره اینکه این تصمیم در کدام بخش از سازمان صداوسیما اتخاذ شده همچنان وجود دارد؛ از سویی احتمال می‌رود حواشی مرتبط با نقد فیلم‌های سینمایی به‌صورت زنده و طرح برخی مباحث حاشیه‌ساز در سال‌های اخیر، صداوسیما را ناگزیر از این محافظه‌کاری عجیب کرده باشد و از سویی دیگر با پررنگ‌شدن نقش بازرگانی سیما این احتمال را تقویت می‌کند که به دلیل جلوگیری از تبلیغ فیلم‌های سینمایی این تصمیم گرفته شده باشد! در هر دوصورت اما خروجی تغییری نمی‌کند و تا اطلاع ثانوی احتمالاً سینمادوستان از تماشای بحث‌های داغ و زنده با موضوع نقدوبررسی فیلم‌های روز سینمای ایران و جهان محروم خواهند ماند.

در حال حاضر تنها برنامه تلویزیونی که با رویکرد پرداختن به مسائل سینمای ایران به شکل زنده روی آنتن می‌رود برنامه «شهر فرنگ» حمیدرضا مدقق در شبکه خبر است که این گمانه را تقویت می‌کند که صرفاً نام بردن از فیلم‌ها در بخش نقد فیلم دیگر برنامه‌ها را با چالش مواجه کرده و اصل گفتگو درباره سینما به صورت زنده چندان ایرادی ندارد البته اگر پای استاندارد دوگانه میان معاونت سیما و معاونت خبر در میان نباشد!

با این حال بخش مهمی از پویایی برنامه‌های تلویزیونی به زنده بودن آنهاست و تجربه نشان داده است که به طور معمول برنامه‌های تلویزیونی که با رویکرد «ارتقای کیفیت» ضبطی شدند نه تنها ارتقای لازم را پیدا نکردند بلکه بیشتر افت کردند؛ ارتقا البته دلیل و درواقع توجیهی بود که از طرف مدیران تلویزیون برای دستور کار جدید عنوان می‌شد و هنوز نشانه‌ای از آن مشاهده نشده است!

پیشنهاد هفته؛ قسمت جدید «آقازاده» را در ماشین ببینید!

«سینماماشین» از آن ایده‌هایی بود که در روزهای کرونایی و رکود و تعطیلی سالن‌های سینمایی به مرحله اجرا رسید تا شاید مخاطبان با اطمینانی بیشتر و در اتومبیل‌های شخصی خود امکان تماشای فیلم بر پرده عریض سینما و با همراهی دیگر مخاطبان را داشته باشند. این ایده در حوزه سینما با استقبال سینمادوستان مواجه شد اما حالا یک سریال می‌خواهد شانس خود را در این میدان بیازماید.

سریال «آقازاده» به طراحی نویسندگی و تهیه کنندگی حامد عنقا و کارگردانی بهرنگ توفیقی به تازگی در شبکه نمایش خانگی عرضه شده و تاکنون سه قسمت از آن توسط مخاطبان دیده شده است. قسمت جدید این سریال که در وی او دی‌ها عرضه می‌شود قرار است به صورت بلیت فروشی به صورت سینما ماشین هم اکران شود.

مخاطبان می‌توانند امشب و فردا ۲۶ و ۲۷ تیرماه ساعت ۲۱ از درون خودروهای خود این سریال را روی پرده و در برج میلاد تماشا کنند.

«آقازاده» جدیدترین سریال حامد عنقا بعد از «پدر» و «بر سر دوراهی» است که طی دو سه سال اخیر از شبکه دو سیما پخش شد و حالا جدیدترین سریال خود را به شبکه خانگی برده است.

این سریال ماجرایی از دو آقازاده دارد و بخشی از اخبار و تیترهایی را که در چند سال اخیر نسبت به زندگی آقازاده‌ها به گفتگوهای روزمره مخاطبان آورده به تصویر کشیده است. این اولین و جدی ترین سریالی است که تاکنون اینقدر با صراحت به مسائل زندگی آقازاده‌ها ورود کرده است.

جمشید هاشم پور، امیرآقایی، امین حیایی، امین تارخ، مهدی سلطانی، لعیا زنگنه، نیکی کریمی، کامبیز دیرباز، سینا مهراد، پردیس پورعابدینی از جمله بازیگران این سریال هستند.