رویداد
به مناسبت هفتم اسفندماه سالروز درگذشت علی‌اکبر دهخدا
با مرگ دهخدا یکی از تابناک‌ترین چهره‌های قرن ما از میان رفت و در دل خاک تیره جا گزید. مرگ چنین خواجگان کار خردی نیست. دهخدا از میدان مبارزه و آزادی‌خواهی سرشناس برآمد. اما امروز که در خاک تیره پنهان شده است پیش ما در علم لغت شناسا و نامور است.
برای آزادی ملتی که اسیر بندهای زورگویی بود با دوستی رشید و ازجان‌گذشته به نشر روزنامۀ صوراسرافیل اقدام کرد. شور و شوقی که در نهاد دهخدا بود او را بر آن داشت که ندای آزادی دردهد و با دم گرم و اندیشۀ آزاد راه مبارزه پیش بگیرد. اما سرانجام این مبارزه برای او و دوستش شکست به بار آورد. میرزا جهانگیرخان کشته شد و دهخدا به سوی سرزمین بیگانگان رفت. آزادی شکست دید و مستبدین به کام شدند. آزادی‌خواهان هریک به گوشه‌ای فرارفتند. دهخدا به سوییس رفت. در آنجا باز یاد روزگار گذشته او را بر آن داشت که با دوستی دیگر- ابوالحسن معاضدالسلطنه- روزنامۀ صوراسرافیل را نشر کند. سه شمارۀ دیگر آن روزنامه در شهر «ایوردون» انتشار یافت.
وقتی صوراسرافیل در تهران نشر می‌شد مقالات دهخدا به نام «چرند پرند» شهرتی یافته بود. دهخدا را که به نام «دخو» نامیده می‌شد در طنز و مطایبه و هزل قوی‌دست نشان داد. اما نشر سه شمارۀ صوراسرافیل در سوییس دهخدا را شاعری گران‌قدر و پرمایه و ادیب شناساند. در نخستین شمارۀ صوراسرافیل که در سویس نشر شد شعری باحال و گیرا و پرسوز در رثای میرزا جهانگیرخان درج شده بود که یکی از بهترین اشعار در یادبود مرگ دوست، در میان آثار زبان فارسی به شمار می‌رود.
دهخدا سالیان دراز رئیس دانشکدۀ حقوق بود (ظ ۱۳۰۲-۱۳۲۰) اما دلبستگی او به لغت و ادب او را در خانه نشانده و از بام تا شام با کتابهای کهن فارسی دمخور ساخته بود.
حاصل سی سال مطالعه و ممارست در کتابهای فارسی سه اثر مختلف بزرگ و مهم می‌باشد:
۱. جمع‌آوری امثال و حکم که در چهار جلد به چاپ رسیده است.
۲. جمع‌آوری لغات و اعلامی که در میان کتابهای فارسی دیده می‌شود و به نام لغت‌نامۀ دهخدا به چاپ می‌رسد.
۳. تصحیح و تحشیۀ برخی از متون معتبر و مهم زبان فارسی مانند: دیوان ناصرخسرو، دیوان فرخی، دیوان حافظ، دیوان منوچهری، دیوان مسعود سعد، دیوان سوزنی، دیوان اشرف و لغت فرس اسدی.
[نادره‌کاران: سوگنامۀ ناموران فرهنگی و ادبی (۱۳۰۴-۱۳۸۹)، ایرج افشار، زیر نظر بهرام، کوشیار و آرش افشار، به کوشش محمود نیکویه، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۰، ج ۱، ص ۱۶۲-۱۶۳]
منبع: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی
منبع: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی
ارسال دیدگاه
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب سایت منتشر خواهد شد
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد